Te Kura Kaupapa Maori o Kawakawa Mai Tawhiti 22 Wharf Road, Hicks Bay
View on mapTe Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti
Te Kōhanga reo o Kawakawa Mai Tawhiti - 14/04/2020
Te Pūrongo Arotake Mātauranga Te Kōhanga Reo
Te Kōhanga Reo |
Te Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti |
Te tau a te Tāhuhu o te Mātauranga |
46474 |
Te tūwāhi |
Kei Wharekahika |
Te Pūtake
E mahi ngātahi ana Te Tari Arotake Mātauranga me Te Rūnanga Nui o Ngā Kura Kaupapa Māori o Aotearoa ki te kapo atu mā te kaupapa nei a Poutiria te reo Mauriora, te huarahi mātauranga o ngā ākonga i tīmata ai ki te kōhanga reo, ā, i poipoia tonuhia ki te mātauranga o Te Aho Matua.
Te Horopaki
‘Hei whakaora i te reo o Ngāti Porou me ōna tikanga katoa.’
E whakahaerehia ana Te Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti i Te Kura Kaupapa Māori o Kawakawa Mai Tawhiti. He tino hononga ki waenga i ngā mema katoa, kia tutuki i a rātou ō rātou tūmanako me ā rātou whāinga e ahu katoa mai ana i te āhua o tō rātou whakaaro tahi ki Te Aho Matua, ā, e whakatairangatia ana ki Te Korowai. Ko ngā pouwhenua tuku iho, ko te whānuitanga hoki o te ao Māori me ōna taiao māhorahora e whakapuaki ana i te hōhonutanga o ngā akoranga mā te tūhura haere a ngā tamariki.
Te Tauāki a te Whānau
Ko Te Aho Matua te kaupapa matua.
Hei Whakaora i Te Reo o Ngāti Porou me ōna Tikanga te whakataukī.
Mutu ai i Te Kōhanga Reo, mutu ai i Te Kura, mutu ai i Te Wharekura
Ka puta te tamaiti tangatanga te reo, te tamaiti ngākau māhaki, te tamaiti wairua aroha, te tamaiti pukumahi, te tamaiti hinengaro koi, te tamaiti toa ki tākaro
Hei raukura mō tōna whānau, hapū, iwi.
Tihe Mauriora.
Ngā Kōrero a ngā Raukura
Ko te raukura te tangata ka para i te huarahi mō ētahi atu. He taonga te raukura, he taonga mā te iwi, te hapū, me te kura.
I kuraina mātou ki te marae. Ko te kāuta, te wharekai, me te wharenui, he akomanga katoa. Ko te papa tō tūru. He ruarua noa ngā rauemi, engari i toro atu mātou ki te taiao māoriori, i puta ki waho.
I ngākau nuitia e au; ehara ko te pukapuka anake te huarahi ako. Arā noa atu ngā akoranga ka ahu ake i te marae, i te tūhura haere anō hoki i te taiao.
Ko te angitu, ki tō mātou kura, koia ko te whakarauora ake i te reo o Ngāti Porou, i ngā tikanga hoki o Ngāti Porou. Ka whakaaro ētahi tāngata, ko te moni te tohu o te angitu, engari ki te ngaro katoa tērā, he aha e toe ana? Ko tō whānau tonu, tō hapū tonu, tō marae tonu.
Nō mātou te whiwhi nā te taratahi o te hapori, me tō mātou noho hei tāngata o te whenua, hei tamariki o te hapū.
Ko tōku kāinga, tōku ahi kā. Me kaua e ngaro i ahau ōku hononga ki te kāinga, kei mātaotao taku ahi. Kei te noho uruwehi ahau ki taua whakaaro.
Ko te Kura Kaupapa Māori te pūtake i ngāwari ai taku whakawhitiwhiti.
Te Whakarāpopototanga o ngā Whakaaturanga
Te Tauāki | I tāutuhia e Te Tari Arotake Mātauranga ngā wāhanga arotahinga me ngā whai pānga matua. |
Ngā Wāhanga Arotahinga |
Ngā Whai Pānga |
Mana Atua |
|
Mana Whenua |
|
Mana Reo |
|
Ngā whakawhitinga |
|
Te Whānau |
|
Te Ārahitanga |
|
Te Whakarāpopototanga Whānui
I kitea e Te Tari Arotake Mātauranga:
-
e whakatinana ana ngā Raukura i te angitu
-
ko te mātauranga rumaki reo Māori, he mātauranga huarewa
-
ka uru atu, ka whakaaweawe, ka ārahi, ka whai wāhi mātātoa atu te whānau ki te angitu o te mātauranga
-
ka kitea ki ngā kaiārahi tūtoro paetawhiti nei te ngākau nui me te pūkeke kia whakaahuatia
-
he kaihuawaere ngā kaiako e arotahi atu ana ki te whakarato i ngā whakaakoranga me ngā akoranga o te kounga kairangi
-
ka noho mātua rā ko te oranga ā-whatumanawa, ā-tinana, ā-wairua, ā-hinengaro hoki.
Tērā ka whakatōpūngia e Te Tari Arotake Mātauranga te arotake whai muri o Te Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti ki te arotake i Te Kura Kaupapa Māori o Kawakawa Mai Tawhiti, ā, koia rā te aromātai e kīia nei ko Te Manakotanga.
Wai
Te awa e rere atu ana i te mātāpuna ki te moana.
Wai-hōpua |
Wai-kāuru |
Wai-kōmiro |
Wai-pūau nui |
Te Whakatau a te Whānau ki ngā Wāhanga Tautukunga
I te wā o te aromātai, i whakamātauhia e te Tari Arotake Mātauranga ngā pūnaha o te kōhanga reo ki te whakahaere i ngā āhuatanga i raro iho nei e whai pānga nui ana ki te waiora o ngā tamariki:
- te haumaru whatumanawa (tāpiri atu ko te ārahi mauritau, ko te ārai tamariki)
- te haumaru ā-tinana (tāpiri atu ko te mātakitaki tamariki; ko ngā whakaritenga whakamoe; ko ngā aituā; ko te whāngai rongoā; ko ngā whakaritenga akuaku; ko ngā kaupapa here me ngā tikanga haerenga whakawaho)
- te tū tika o ngā kaimahi (tae atu ki ngā taumata tohu mātauranga; te arowhai a ngā pirihimana; ngā rēhitatanga kaiako; me te tatauranga ki waenga i te kaiako me te tamaiti)
- ngā whakaritenga, tikanga hōneatanga e pā ana ki te ahi me te rū whenua.
Gloria Takuira
Toka ā-nuku Whakakapi
Te Uepū ā-Motu – Māori Review Services
14 Paengawhāwhā, 2020
Te Kōhanga Reo Review Report
Te Kōhanga Reo |
Te Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti |
Ministry of Education Profile Number |
46474 |
Location |
Kei Wharekahika |
Our purpose
The Education Review Office (ERO) and Te Rūnanga Nui o Ngā Kura Kaupapa Māori o Aotearoa (TRN) are working together to capture the journey of learners beginning with kōhanga reo, who have experienced Te Aho Matua education, Poutiria te reo Mauriora.
Background
‘Hei whakaora i te reo o Ngāti Porou me ōna tikanga katoa.’
Te Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti operates from Te Kura Kaupapa Māori o Kawakawa Mai Tawhiti. All members work in close partnership to achieve their shared aspirations and objectives which stem from their shared Te Aho Matua philosophy, complemented by Te Korowai. Ancestral landmarks and the wider te ao Māori natural and physical surrounds provide a rich source of learning through exploration for children.
Whānau Statement
Ko Te Aho Matua te kaupapa matua.
Hei Whakaora i Te Reo o Ngāti Pōrou me ōna Tikanga te whakatauki.
Mutu ai i Te Kōhanga Reo, mutu ai i Te Kura, mutu ai i Te Wharekura
Ka puta te tamaiti tangatanga te reo, te tamaiti ngākau māhaki, te tamaiti wairua aroha, te tamaiti pukumahi, te tamaiti hinengaro koi, te tamaiti toa ki tākaro
Hei raukura mō tōna whānau, hapu, iwi.
Tihe Mauriora.
Raukura kōrero
A raukura is a person that paves the way for others. A raukura is a treasure for the iwi, hapū, kura.
We were based on the marae. The kitchen, the wharekai and the wharenui were the classrooms. The ground was your chair. There were hardly any resources but we used the natural environment, we went outside.
I liked it; it wasn’t just about learning from a book. There are a lot of lessons from learning on the marae and exploring the environment.
Success, for our kura, is to revitalise te reo o Ngāti Porou and Ngāti Porou tikanga. Some people believe that success is determined by money, but if you take all that away, what is left? It is your whānau, hapū, marae.
We were fortunate that we were so isolated and live as people of the land, and children of the hapū.
Home is my origin. I must not lose my connections to home and have my fire extinguished. I am scared of that happening.
It was due to Kura Kaupapa Māori that I was able to smoothly transition.
Summary of Findings
Statement | The Education Review Office identified areas of focus and key elements of influence. |
Areas of Focus |
Elements of influence |
Mana Atua |
|
Mana Whenua |
|
Mana Reo |
|
Transitions Natural progression |
|
Whānau Committed to te reo Māori education. |
|
Leadership Effective |
|
Overarching Conclusion
The Education Review Office found that:
-
Raukura epitomise success
-
te reo Māori education is transformational
-
whānau participate, influence, lead and actively contribute to education success
-
leaders as visionaries display commitment and drive for transformation
-
kaiako as facilitators focus on the provision of high-quality teaching and learning
-
emotional, physical, spiritual and intellectual wellbeing are paramount.
The next ERO review of Te Kōhanga Reo o Kawakawa Mai Tawhiti will be as a part of Te Kura Kaupapa Māori o Kawakawa Mai Tawhiti and their Te Mānakotanga – Enrichment Evaluation.
Water
The river that makes its way from the source heading to the sea.
Wai-hōpua |
Wai-kāuru |
Wai-kōmiro |
Wai-pūaunui |
Whānau Management Assurance on Compliance Areas
During the evaluation, ERO looked at the kōhanga reo systems for managing the following areas that have a potentially high impact on children's wellbeing:
- emotional safety (including positive guidance and child protection)
- physical safety (including supervision; sleep procedures; accidents; medication; hygiene; excursion policies and procedures)
- suitable staffing (including qualification levels; police vetting; teacher registration; ratios)
- evacuation procedures and practices for fire and earthquake.
Gloria Takuira
Acting Toka ā Nuku
Te Uepū-ā-Motu – Māori Review Services
14 April 2020